Aydan gelen toprakta ilk kez bitki yetiştirildi!
Bilim insanları Apollo 11, 12 ve 17 görevlerinde aydan toplanan toprakları kullanarak ilk kez bir bitki yetiştirdi. Araştırıcılar bu denemelerde bitkilerin aydan gelen toprakta büyüyüp büyümeyeceğini ve alışkın olmadıkları bir çevreye tepkilerini incelemeyi amaçlamışlardır.
Bilim insanlarının aydan gelen toprakta bitki yetiştirmeleri insanlık tarihinde bir ilk olmuş, bununla birlikte ay ve uzay araştırmalarında önemli bir dönüm noktası olmuştur. Florida Üniversitesi’nde yürütülen araştırmada, bitkiler aydan toplanan toprakta çıkış sağlamış ve başarılı bir şekilde büyümüştür. Bununla birlikte Dünya toprağından farklı olarak ayda bulunan regolit denen maddeye karşı bitkilerin biyolojik tepkisini araştırmışlardır. Bu araştırma, uzay görevleri boyunca veya ayda gıda ve oksijen üretimi amacı ile bir gün bitkilerin yetiştirilebileceği inancının ilk adımı olduğu söylenebilir. Bu araştırma, insanlı ay yolculuğu programı olarak bilinen Artemis Programı için uzayda bitki yetiştirmek ile ilgili önemli bir bilgi kaynağı olmuştur.
Araştırmada yaklaşık 12 gr ay toprağı yani yaklaşık birkaç çay kaşığı toprak kullanılmıştır. Plastik hücresel saksılar kullanılarak yaklaşık her bir saksıda 1 gr toprak olacak şekilde araştırma yürütülmüş ve her saksıya su, bitki besin maddesi ve birkaç tane Arabidopsis tohumu eklenmiştir. Arabidopsis bitkisinin genetik kodu tamamen haritalandığı için bitki bilimciler tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle ay toprağında Arabidopsis bitkisinin yetiştirilmesi, genetik seviyeye kadar ay toprağının bitkiye etkisinin incelenmesinde büyük öneme sahip olmuştur.
Bu denemelerden önce araştırıcılar ay toprağında bitki çıkışının olacağından emin değillerdi, ancak tohumların neredeyse tamamı çimlendi. Tohum çimlenmesinde görev alan bazı hormon ve sinyallerin ay toprağında engellenmediği tespit edildi. Çimlenme sonrasında zaman ilerledikçe ay toprağında yetişen bitkiler ile kontrol grubunda (dünya toprağı ve taklit edilen mars toprağı) yetişen bitkiler arasında farklılıklar ortaya çıkmaya başladı. Ay toprağında yetişen bitkilerin daha yavaş büyüdüğü ve kontrol grubuna göre daha ufak boyutlu ve irili ufaklı olduğu görüldü. Araştırıcılar bu durumun, ay toprağındaki kimyasal ve yapısal farklılıklara karşı bitkinin mücadeleye girdiğinin fiziksel bir sinyali olduğunu ifade etmişlerdir. Daha sonrasında yapılan genetik analizler bu durumu doğrular nitelikte bulunmuştur. Tuz, metal ve oksidatif streste olduğu gibi bitki, stres koşullarındaki davranışını sergilemiş yani ay toprağını stres kaynağı olarak görmüştür. Araştırıcılar bu çalışmanın önemli bir başlangıç olduğunu ve ortaya atılabilecek sayısız hipotez ve fikrin olduğunu ifade etmişlerdir.
Heyecan verici ve ilklerin arasına giren bu araştırma, bilim kurgu filmlerinde izlediğimiz gibi uzayda bitki yetiştirip bir habitat oluşturmak ve insanoğlu yaşamını oraya taşıma gibi şu an için uzak olan düşüncüleri önemli ölçüde yakınlaştırmıştır.
KAYNAK
Resim kaynak
