Gıda güvenliğinde “Golden Rice” örneği
Dünya nüfusunun yaklaşık yarısı, temel gıda maddesi olan çeltiğe bağlıdır ve çeltik taneleri temel mikro besin elementleri ve mineral bakımından zayıftır. Gıda güvenliği dikkate alındığında çeltik tanelerinin besleyici özelliği üzerine yapılacak çalışmaların önemi büyüktür.
Çeltik yani pirinç denince akla ilk olarak Asya ülkeleri gelmektedir. Özellikle Güney Doğu Asya'da beş yaş altındaki çocukların yaklaşık %40'ı, A vitamini eksikliği nedeniyle görme bozukluğu ve hastalığa yatkınlıktan muzdariptir. Tohumlarda bir dizi vitamin, sekonder metabolit (flavonoidler, resveratrol) sentezinin ve mineral (demir, çinko) birikiminin arttırılması mümkündür. Buradan hareketle, vücudun A vitaminine dönüştürebildiği β-karoten’i içeren pirinç taneleri üretmek için genetik mühendisliği önemli bir çözüm yolu olacaktır.
Besleyici özelliği bakımından zayıf tanelere sahip çeltik bitkisi, modifiye edilerek özellikle A vitamini bakımından daha besleyici hale getirilmiştir. Golden rice (Altın pirinç) olarak adlandırılan bu bitkilerden üretilen pirinçler, belirli miktar tüketildiği takdirde günlük A vitamini ihtiyacının %50’sini karşılayabilir hale gelmiştir. Bu belirli miktar, günde 130–200 gr pirinç yiyen bölgelerdeki çoğu küçük çocuk ve annelerin tüketim alışkanlıklarıdır. Bununla birlikte, Golden Rice’da bulunan β-karotenin’nin vücutta A vitaminine dönüşümü sayesinde alınan besin, havuç ve yeşil yapraklı sebzeler gibi diğer besin kaynaklarından çok daha etkilidir.
Ayrıca genetik mühendislik yaklaşımı, sadece β-karoten üretmek için değil, aynı zamanda C vitamini ve B vitamini için de mısır bitkisinde uygulandı. Bu sayede, β-karoten’de 169 kat artış, C vitamininde altı kat artış ve tahıllarda folik asit içeriği ikiye katlanmış oldu.
Yaşanan iklim değişikliği sorunları, artan insan popülasyonu ve yanlış uygulanan uluslararası politikalar gibi sebeplerden dolayı gıda güvenliğini tehlike altındadır. O nedenle özellikle temel besin kaynaklarının hem miktar hem de kalite bakımından iyileştirilmesi ihmal, edilmemesi gereken bir gereklilik haline gelmiş ve Golden Rice da bu amaç doğrultusunda yol gösterici olmuştur.
KAYNAK
Resim Kaynak
