Karbondioksit artışı bitki verimliliğini arttırır mı?

Bilindiği üzere CO2, etkisi en yüksek sera gazlarından birisi olduğu için bu durum büyük endişelere neden olmaktadır. Atmosferdeki konsantrasyonu artan CO2, dünyaya gelen güneş ışınlarının geri yansımasını daha fazla engellediği için yer kürenin daha çok ısınmasına neden olur. Bu durum da tüm dünyanın üzerine titrediği, projeksiyonlar yaptığı ve önlemleri tartıştığı küresel ısınmaya neden olmaktadır. Yer küre sıcaklığının artması şuanda ve ilerde her ne kadar tehdit olsa da, karbondioksit oranının yükselmesi bitkiler için bir avantaj olabilmektedir.

Son 60 yıl içerisinde atmosferdeki CO2 miktarı yaklaşık 100 ppm kadar artarak 400-410 ppm değerlerine kadar çıkmıştır. Bu yükseliş bazı bitkilerde verim artışına neden olabilmektedir.

Bilindiği üzere CO2, etkisi en yüksek sera gazlarından birisi olduğu için bu durum büyük endişelere neden olmaktadır. Atmosferdeki konsantrasyonu artan CO2, dünyaya gelen güneş ışınlarının geri yansımasını daha fazla engellediği için yer kürenin daha çok ısınmasına neden olur. Bu durum da tüm dünyanın üzerine titrediği, projeksiyonlar yaptığı ve önlemleri tartıştığı küresel ısınmaya neden olmaktadır. Yer küre sıcaklığının artması şuanda ve ilerde her ne kadar tehdit olsa da, karbondioksit oranının yükselmesi bitkiler için bir avantaj olabilmektedir.

Bitkileri, havadaki karbondioksiti kullanma mekanizmalarına göre genel olarak 3 farklı gruba ayırabiliriz. Bunlar C3, C4 ve CAM bitkilerdir. Bu bitkilere örnek verecek olursak; C3: buğday, arpa, pamuk vb. C4: mısır, sorgum, şeker kamışı vb. CAM: kaktüsgiller. Bunlardan tarım için önemli olan C3 ve C4 bitkilerinin kabaca mekanizma farklılıklarından bahsedelim

C3 bitkileri havada ne kadar çok CO2 olursa o kadar çok fotosentez ve üretim yaparlar. Bitki gaz alışverişini sağlayan yapı (stoma) kapandığında üretim durmaktadır. O nedenle stomalar açıkken ne kadar çok CO2 ye ulaşırsa belirli miktara kadar daha çok üretim yapar.

C4 bitkileri havadaki CO2 yi bir yandan kullanırken bir yandan da depo ederler. Gaz alış verişi sağlayan stomalar kapandığında önceden depoladığı CO2 formunu kullanarak üretime devam ederler. Mısırla buğday bitkisini kıyasladığımızda boyut farklılıkları mısırın stomalar kapansa bile sürekli üretim yaptığını gösterir niteliktedir.

Tüm bunların ışığında özellikle ülkemiz için kritik öneme sahip buğday, pamuk vb. gibi C3 bitkilerinin bu karbondioksit artışından olumlu anlamda etkilendiği söylenebilir. Mısır gibi C4 bitkilerinde ise CO2 artışının mısır verimine ekstra katkısının olmaması mümkündür.